Bartsch (Barscius, Barszcz) Fryderyk (1552–1609), jezuita. Ur. w Brunsberdze; wyjechał do Rzymu do kolegjum niemieckiego, słuchał filozofji w kolegjum rzymskiem; tamże wstąpił do zakonu w r. 1572; na studja teologiczne wysłany do Wiednia, po ich ukończeniu uczył greki przez rok, po powrocie do Polski w Poznaniu i Brunsberdze wykładał teologję moralną i język grecki; od 1582–1592 był rektorem w Brunsberdze, 1592–1595 rektorem Akademji Wileńskiej, potem kaznodzieją w Gdańsku, a od wiosny 1598 wiceprowincjałem dla litewskiej części prow. polskiej. W r. 1600 Zygmunt III powołał B. na swojego spowiednika. W czasie wyprawy moskiewskiej, opiekując się pod Smoleńskiem chorymi na tyfus żołnierzami, zaraził się i umarł 26 XI 1609. Na rozkaz króla ciało sprowadzono do Wilna i pochowano w kościele akademickim.
B. to charakter prawy, szlachetny, pełen pociągającej prostoty; umysł trzeźwy i jasny, serce pełne dobroci, zwłaszcza dla chorych i cierpiących, którą podbijał serca tak jezuitów, jak i obcych, a nawet różnowierców. Żywość usposobienia przebija m. in. w listach do generała, będących rzadkim wyjątkiem wśród poważnej korespondencji innych jezuitów. Jako rektor podniósł wysoko stan kolegjum brunsberskiego mimo braku pracowników i rozległości pracy. Oprócz bowiem szkół i pracy apostolskiej jego kierownictwu podlegały 4 zakłady wychowawcze: seminarjum diecezjalne, alumnat papieski, konwikt szlachecki i bursa dla ubogiej młodzieży. W r. 1586 brał udział w 4-miesięcznych obradach polskiej komisji nad projektem ordynacji studjów jako jej sekretarz i zredagował protokół w formie memorjału.
W Wilnie praca była łatwiejsza. Akademja, względnie najlepiej obsadzona, nie sprawiała rektorowi tylu kłopotów. Pracą pisarską do roku 1600 zajmował się okazyjnie tylko 2 razy, broniąc jezuitów i zwalczając Wolana. Jako spowiednik królewski miał sporo czasu, przygotował więc i wydał 2 tomy łacińskich Kazań polemicznych (Conciones controversae). Przebija się w nich rozległa wiedza teologiczna i oczytanie; poszczególne fragmenty odznaczają się polotem retorycznym, to znowu polemicznem zacięciem, czasem zbyt gwałtownem w wycieczkach; całość jednak ciężka spowodu bardzo długich rozdziałów. W tych latach przygotował również dwa wydawnictwa o celu praktycznym: obszerny modlitewnik (Thesaurus precum), po wiele razy przedrukowywany, i zbiór najważniejszych dokumentów zakonnych i ascetycznych (Thesaurus spiritualis) dla jezuitów, częściowo jeszcze w XIX w. wydawany.
Archiwum Centralne T. J., Pol., 7, 181; Opera Nostrorum, 325–327 (Archivum Possevini: De Seminariis Pontificiis); Germaniae, 163–174 (Korespondencja); Archiwum Prow. Małopolskiej, rkp. 266; Poszakowski, De viris illustribus, 35; Wielewicki, Dziennik, Kr. 1889; Rostowski, Lituanicarum S. I. historiarum (wyd. Martinow), Paryż 1877; Załęski, Jezuici w Polsce, Lw. 1900, 1–2; Bednarski St., Jezuici polscy wobec projektu ordynacji studjów, Kr. 1931; Hofmann A., Antonio Possevinos Bemühungen um die nordischen päpstlichen Seminare, Koblenz 1929.
Stanisław Bednarski T. J.